Volkskrant onderzoeksjournalist stort zich op Surinaamse goudjacht Journalist duikt jaar lang in Surinaamse goudsector voor Parbode en voor boek
Boek zal, net als de artikelen van Jeroen Trommelen, weinig onthullend zijn
09-02-2013 Door: Paul Kraaijer
Paramaribo - Suriname heeft de afgelopen jaren honderden miljoenen euro’s aan inkomsten uit goudroyalty’s niet verantwoord op de begroting. Dat schrijft onder andere de Telegraaf dinsdag 5 februari 2013, zich baserend op een artikel in De Volkskrant. Laatstgenoemde krant zegt zich te baseren op ‘eigen onderzoek’.
De royalty’s zijn afkomstig van bedrijven die goud delven in Suriname. Een grote speler is het Canadese bedrijf IAmGold. In 2011 was ruim een derde van het gewonnen goud in Suriname afkomstig van dit bedrijf. Alle bedrijven dragen verplicht twee tot vier procent van de opbrengst af aan de staat. Waar dit geld gebleven is is een raadsel, zo beweert de Volkskrant. De waarde van het gewonnen goud bedroeg volgens het ministerie van Financiën in 2011 ruim 1,5 miljard dollar (1,12 miljard euro). IAmGold is het enige multinationale goudwinningsbedrijf dat een goudmijn exploiteert, in het district Brokopondo. Het Canadese bedrijf betaalde naar eigen zeggen tussen 2007 en 2011 ruim 115 miljoen dollar (82 miljoen euro) aan royalty’s, naast 345 miljoen aan andere belastingen en dividend. In 2010 en 2011 bedroegen de royalty’s respectievelijk 32,2 en 35,7 miljoen dollar.
De gaten in de boekhouding kunnen volgens de Volkskrant het gevolg zijn van zowel slechte boekhouding als van corruptie. Het Surinaamse ministerie van Financiën en de Centrale Bank van Suriname willen niets kwijt over de goudinkomsten van de Staat door de huidige en vorige regering.
Niet echt onthullend
Helaas heb ik heb het volledige Volkskrant-artikel (nog) niet kunnen lezen, maar afgaande op andere media die erover berichten, bekruipt mij het gevoel dat het artikel waarschijnlijk niet echt onthullend is. Ik vermoed, dat het geschreven is door 'onderzoeksjournalist' Jeroen Trommelen van die krant. Trommelen dook medio 2011 op in Suriname. Al snel dook hij op op de redactie van het Surinaams/Nederlandse maandblad Parbode, voor welk blad hij een aantal, door een Nederlands journalistiek fonds (Fonds Bijzondere Journalistieke Projecten) gefinancierde kritische artikelen schreef over de goudwinning in Suriname. Hij leek zich daarin te hebben vastgebeten, maar ook die artikelen waren weinig onthullend/schokkend.
Hij had zijn pijlen gericht op het WWF Guianas en het toekijken van deze organisatie naar hoe gedurende vele jaren het Brownsberg Natuurpark werd vernietigd door illegale goudzoekers. Zijn giftige artikelen hierover, leidden tot een ingezonden boze reactie van het WWF Guianas in Parbode. Naast het schrijven voor Parbode, werkte Trommelen sinds medio 2011 aan een boek.
Hij is overigens geen Suriname-deskundige, laat staan een deskundige op het gebied van de goudsector in het land. Hij schreef ooit een soort reisverslag van een reis door Suriname en de overige Guyana’s, dat in 2000 verscheen bij uitgeverij Arena onder de titel ‘Dwars door Suriname’.
Het ‘eigen’ Maripaston-verhaal van Trommelen
In het nog te verschijnen boek van Trommelen is veel aandacht door de dodelijke schietpartij in het goudwinningsgebied Maripaston. Ik heb mij steeds afgevraagd waarom hij, in die kwestie van de schietpartij, twijfelde aan de officiële lezingen over dat incident. Hij schreef erover voor Parbode en nu blijkt dat incident een belangrijke rol te spelen in het nog te verschijnen boek. Het gevoel bekruipt mij, dat Trommelen er zelf gewoon een spannend verhaal van wilde maken waarbij hij zelf van alles en nog wat verzint om het allemaal nog niet iets spannender en voor de lezers smeuïger te maken. Maar, in het boek verwacht ik werkelijk geen onthullingen of nieuws, dat nog niet is verschenen in Surinaamse media. Van echt diepgaand onderzoek zal volgens mij geen sprake zijn geweest. Trommelen lijkt een ‘onderzoeksjournalist’ die onderzoekt aan ‘de oppervlakte’.
Gowtu
‘Gowtu, klopjacht naar het Surinaamse goud’ wordt door uitgeverij Conserve gebracht als een ‘Onthullend onderzoek naar de goudlobby van de families Bouterse en Brunswijk’. Natuurlijk, het boek moet verkocht worden en de namen Bouterse en Brunswijk hebben een zekere onbedwingbare aantrekkingskracht vol mysterie, drugs, moord, commando in de jungle en wellicht een beetje goud en hout en voetbal. Maar, ik moet me sterk vergissen of het boek zal totaal weinig tot niets onthullend zijn. Natuurlijk, als Trommelen het boek bewust heeft geschreven voor de Nederlandse markt, dan zal de inhoud voor velen in Nederland ongetwijfeld als onthullend kunnen worden ervaren. Maar, voor veel Surinamers in Suriname zal het boek wellicht niets meer zijn dan een spannend leesboek vol intriges, complottheorietjes en weinig op werkelijke feiten gebaseerde onthullende nieuwtjes.
Het boek heeft op diverse boekhandelwebsites de volgende beschrijving gekregen:
‘Een jonge goudzoeker in het Surinaamse Maripaston wordt doodgeschoten. Het motief is onduidelijk en de rechtszaak in Paramaribo lijkt een haastige cover up. Ondertussen bestrijden Ronnie Brunswijk en de familie Bouterse elkaar de macht in de veelbelovende goudmijn. (...) Trommelen (...) onderzocht ruim een jaar lang de nieuwe goudkoorts in Suriname. Zijn persoonlijk, onthullend en feitelijk verslag van de vaak moeizame zoektocht voert naar de intrigerende schietpartij en beantwoordt tal van belangwekkende vragen. Wie controleert de Surinaamse goudhandel en verdient er het meeste aan? Hoe kreeg de pleegzoon van president Bouterse de legendarische concessie Benzdorp in handen? Hoe konden goudzoekers het waardevolle beschermde natuurpark Brownsberg vernielen terwijl overheid en Wereldnatuurfonds toekeken?’
Suggestief
Het boek zal aan mij zeker niet besteed zijn. De schrijfstijl van Trommelen, zo blijkt uit zijn diverse voor Parbode geschreven artikelen, lijkt behoorlijk suggestief: van horen zeggen, bronnen, niet bevestigd, geen informatie. Een onthullend boek? Neen, daar geloof ik niets van.
Opmerkelijk is, dat het Volkskrant-artikel nauwelijks heeft geleid tot welke reacties dan ook in Suriname. Van het BEP-parlementslid Ronny Asabina (Broederschap en Eenheid in de Politiek), een van de weinige leden van De Nationale Assemblee (de Surinaamse Tweede Kamer) die altijd veel aandacht heeft voor de goudsector, ontving ik dinsdagavond laat deze reactie: ‘Beste Paul. Meerdere mediahuizen hebben me benaderd voor enige toelichting en reactie. Het bericht heeft me ook verrast hoor en ben nog steeds bezig info te verzamelen.’
Mijn mening over het Volksartikel-artikel wordt woensdag 6 februari via Starnieuws gedeeld door de directeur van het mijnbouwbedrijf Grassalco.
Sergio Akiemboto zegt het ronduit belachelijk te vinden, dat het Nederlandse dagblad de Volkskrant Suriname in diskrediet tracht te brengen. Hij zegt dat deze bewering nergens op slaat en zeer suggestief is. Akiemboto merkt op, dat de Nederlandse journalist beter graafwerk had moeten verrichten om de cijfers te kunnen achterhalen. Er is een constructie over hoe de royalty's worden gestort door de multinational. Dit is in 2004 afgesproken, toen de regering-Venetiaan aan de macht was. Ex-minister Humphrey Hildenberg van Financiën en de toenmalige governor van de Centrale Bank van Suriname (CBvS), André Telting (intussen wijlen) hebben een constructie bedacht over de inning van de royalty's. Dit systeem wordt nog steeds toegepast, aldus Starnieuws. De royalty's worden gestort op een rekening van Grassalco bij de CBvS. De staat wordt binnen het bedrijf vertegenwoordigd door de ministeries van Financiën en Natuurlijke Hulpbronnen. De overmaking van de royalty's worden minutieus bijgehouden door de CBvS. 80% van de inkomsten gaat gelijk naar de staat en 20% is bestemd voor Grassalco. Akiemboto vindt dat Financiën en CBvS geen verantwoording hoeven af te leggen hebben aan de Volkskrant uit Nederland.
Het is onwaarschijnlijk dat delen van de royalty’s van goudbedrijven worden verdoezeld, omdat Suriname anders niet zo’n grote monetaire reserve zou hebben. Dat is de reactie van fiscaal jurist Roy Shyamnarain woensdag 6 februari in de Ware Tijd op berichtgeving in de Nederlandse krant de Volkskrant.
Shyamnarain legt uit, dat in het contract met de Canadese goudmijnmultinational IAmGold is vastgelegd dat dit bedrijf een percentage van de opbrengst (de royalty) betaalt aan het staatsbedrijf Grassalco NV. Dat bedrijf maakt het geld vervolgens over naar de staat. ‘Ik kan me niet voorstellen dat dat geld niet bij de staat terechtkomt. Anders zouden we niet zulke goede monetaire reserves hebben.’
De Volkskrantjournalist die het gewraakte artikel heeft geschreven krijgt een dag na publicatie vanuit Paramaribo de wind van voren, en terecht. In het verleden heeft Trommelen, ervan uitgaande dat hij de bewuste journalist is, al bewezen geen goede onderzoeksjournalist te zijn en met dit artikel heeft hij dat weer eens bevestigd.
‘Gowtu, klopjacht naar het Surinaamse goud’ wordt door uitgeverij Conserve gebracht als een ‘Onthullend onderzoek naar de goudlobby van de families Bouterse en Brunswijk’. Natuurlijk, het boek moet verkocht worden en de namen Bouterse en Brunswijk hebben een zekere onbedwingbare aantrekkingskracht vol mysterie, drugs, moord, commando in de jungle en wellicht een beetje goud en hout en voetbal. Maar, ik moet me sterk vergissen of het boek zal totaal weinig tot niets onthullend zijn. Natuurlijk, als Trommelen het boek bewust heeft geschreven voor de Nederlandse markt, dan zal de inhoud voor velen in Nederland ongetwijfeld als onthullend kunnen worden ervaren. Maar, voor veel Surinamers in Suriname zal het boek wellicht niets meer zijn dan een spannend leesboek vol intriges, complottheorietjes en weinig op werkelijke feiten gebaseerde onthullende nieuwtjes.Het boek heeft op diverse boekhandelwebsites de volgende beschrijving gekregen:
‘Een jonge goudzoeker in het Surinaamse Maripaston wordt doodgeschoten. Het motief is onduidelijk en de rechtszaak in Paramaribo lijkt een haastige cover up. Ondertussen bestrijden Ronnie Brunswijk en de familie Bouterse elkaar de macht in de veelbelovende goudmijn. (...) Trommelen (...) onderzocht ruim een jaar lang de nieuwe goudkoorts in Suriname. Zijn persoonlijk, onthullend en feitelijk verslag van de vaak moeizame zoektocht voert naar de intrigerende schietpartij en beantwoordt tal van belangwekkende vragen. Wie controleert de Surinaamse goudhandel en verdient er het meeste aan? Hoe kreeg de pleegzoon van president Bouterse de legendarische concessie Benzdorp in handen? Hoe konden goudzoekers het waardevolle beschermde natuurpark Brownsberg vernielen terwijl overheid en Wereldnatuurfonds toekeken?’
Suggestief
Het boek zal aan mij zeker niet besteed zijn. De schrijfstijl van Trommelen, zo blijkt uit zijn diverse voor Parbode geschreven artikelen, lijkt behoorlijk suggestief: van horen zeggen, bronnen, niet bevestigd, geen informatie. Een onthullend boek? Neen, daar geloof ik niets van.
Opmerkelijk is, dat het Volkskrant-artikel nauwelijks heeft geleid tot welke reacties dan ook in Suriname. Van het BEP-parlementslid Ronny Asabina (Broederschap en Eenheid in de Politiek), een van de weinige leden van De Nationale Assemblee (de Surinaamse Tweede Kamer) die altijd veel aandacht heeft voor de goudsector, ontving ik dinsdagavond laat deze reactie: ‘Beste Paul. Meerdere mediahuizen hebben me benaderd voor enige toelichting en reactie. Het bericht heeft me ook verrast hoor en ben nog steeds bezig info te verzamelen.’ Mijn mening over het Volksartikel-artikel wordt woensdag 6 februari via Starnieuws gedeeld door de directeur van het mijnbouwbedrijf Grassalco.
Sergio Akiemboto zegt het ronduit belachelijk te vinden, dat het Nederlandse dagblad de Volkskrant Suriname in diskrediet tracht te brengen. Hij zegt dat deze bewering nergens op slaat en zeer suggestief is. Akiemboto merkt op, dat de Nederlandse journalist beter graafwerk had moeten verrichten om de cijfers te kunnen achterhalen. Er is een constructie over hoe de royalty's worden gestort door de multinational. Dit is in 2004 afgesproken, toen de regering-Venetiaan aan de macht was. Ex-minister Humphrey Hildenberg van Financiën en de toenmalige governor van de Centrale Bank van Suriname (CBvS), André Telting (intussen wijlen) hebben een constructie bedacht over de inning van de royalty's. Dit systeem wordt nog steeds toegepast, aldus Starnieuws. De royalty's worden gestort op een rekening van Grassalco bij de CBvS. De staat wordt binnen het bedrijf vertegenwoordigd door de ministeries van Financiën en Natuurlijke Hulpbronnen. De overmaking van de royalty's worden minutieus bijgehouden door de CBvS. 80% van de inkomsten gaat gelijk naar de staat en 20% is bestemd voor Grassalco. Akiemboto vindt dat Financiën en CBvS geen verantwoording hoeven af te leggen hebben aan de Volkskrant uit Nederland.
Het is onwaarschijnlijk dat delen van de royalty’s van goudbedrijven worden verdoezeld, omdat Suriname anders niet zo’n grote monetaire reserve zou hebben. Dat is de reactie van fiscaal jurist Roy Shyamnarain woensdag 6 februari in de Ware Tijd op berichtgeving in de Nederlandse krant de Volkskrant.
Shyamnarain legt uit, dat in het contract met de Canadese goudmijnmultinational IAmGold is vastgelegd dat dit bedrijf een percentage van de opbrengst (de royalty) betaalt aan het staatsbedrijf Grassalco NV. Dat bedrijf maakt het geld vervolgens over naar de staat. ‘Ik kan me niet voorstellen dat dat geld niet bij de staat terechtkomt. Anders zouden we niet zulke goede monetaire reserves hebben.’
De Volkskrantjournalist die het gewraakte artikel heeft geschreven krijgt een dag na publicatie vanuit Paramaribo de wind van voren, en terecht. In het verleden heeft Trommelen, ervan uitgaande dat hij de bewuste journalist is, al bewezen geen goede onderzoeksjournalist te zijn en met dit artikel heeft hij dat weer eens bevestigd.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten