Schoonmaakactie goudvelden Benzdorp financieel succesje voor regering Bewoners van het Lawagebied, in het zuidoosten van Suriname, vreesden in augustus 2008 voor een grote Clean Sweep-2 operatie van het gebied door de politie en het leger. In het gebied zijn goudzoekers vooral actief rond Benzdorp. Dit is een uit de voegen gegroeide Braziliaanse enclave geworden, waar wildgroei en anarchie ongecontroleerd kon plaatsvinden.
Natuurlijk hadden de bewoners ook gezien en gehoord hoe de eerdere actie in het natuurpark Brownsberg was verlopen. De vrees van de bewoners werd zelfs onderwerp van gesprek in de Nationale Assemblee. Onder andere sprak - natuurlijk - politicus Ronnie Brunswijk zich uit over de ophanden zijnde actie van de regering Venetiaan. Namens de plaatselijke gemeenschap sprak Brunswijk zijn bezorgdheid uit. Maar, de kritieken werden weersproken door vicepresident Ramdien Sardjoe. Volgens hem had de voorgenomen actie tot doel om te weten te komen wat zich precies in het Surinaamse binnenland afspeelt. De Clean Sweep actie zou, aldus Sardjoe, gericht zijn op het identificeren van illegale activiteiten in zowel de goud- als houtwinning, maar ook om inzicht te krijgen in de criminaliteit en prostitutie. Verder zouden sociaalmaatschappelijke problemen en aspecten in het toerisme en milieu onder de operatie vallen. Ondanks de aangevoerde argumenten van de vicepremier bleef Brunswijk sceptisch over de nieuwe Clean Sweep actie. Hij attendeerde de vicepremier erop, dat er problemen konden ontstaan wanneer mensen zondermeer uit de kleinschalige goudwinning zouden worden verdreven en brodeloos zouden worden zonder enig ander alternatief. De parlementariër sprak zijn vrees uit dat die goudzoekers in het criminele circuit terecht zouden kunnen komen.
Brunswijk kreeg steun en bijval van de jurist Martin Misiedjan (minister van Justitie en Politie in de latere regering Bouterse-Ameerali). Misiedjan trad op als adviseur van de gemeenschap van Benzdorp. Volgens hem moest de goudwinning in het Benzdorpgebied eerst worden afgebouwd, alvorens zou kunnen worden overgegaan door de regering tot een strenge ordening in de vorm van een Clean Sweep actie. Misiedjan wees erop dat goudwinning in dat gebied al ruim tien jaren werd gedoogd en dat behalve lokale bewoners en garimpeiro’s ook in Paramaribo wonende ondernemers hun brood verdienen in de kleinschalige goudsector. Vele investeringen zijn gedaan, zoals de aanschaf van zwaar materieel waaronder graafmachines en ATV’s. Als al dat materieel tijdens een Clean Sweep operatie in beslag zou worden genomen of vernietigd, dan konden verliezen oplopen tot duizenden Amerikaanse dollars, aldus de jurist. Minister Chandrikapersad Santokhi van het ministerie van Justitie en Politie zei echter dat er volgens de wet gehandeld zou gaan worden zònder de sociaaleconomische situatie van de lokale bewoners in ogenschouw te nemen.
De Clean Sweep actie zou echter tussen 17 en 25 augustus 2008 een spoor van vernielingen achterlaten in Benzdorp. De actie, die werd uitgevoerd door ongeveer vijftig militaire- en politie-eenheden, stond onder directe leiding van de procureur-generaal, Subhaas Punwasi, en de directe uitvoering viel onder de verantwoordelijkheid van hoofdinspecteur Stanley Benschop. De eenheden zouden het gezag van gewestelijk commendant Franklyn Amir aan de kant hebben gezet. Martin Misiedjan, die namens Braziliaanse goudzoekers en de marronstam der Aluku’s Benzdorp bezocht, zei geen buitensporig gedrag bij de optredende politiefunctionarissen te hebben geconstateerd. Wel bleek de bevolking onvoldoende geïnformeerd te zijn geweest over de komst van de gewapende troepen. Volgens mediaberichten zouden tijdens de actie goudpontons op de rivier in brand zijn gestoken en veel Brazilianen zouden de bossen in zijn gevlucht. Een klein deel van de Brazilianen in het Benzdorpgebied was overigens legaal aan het werk in dienst van het staatsmijnbouwbedrijf Grassalco N.V. en in het bezit van geldige identificatiebewijzen van het bedrijf. Van één Braziliaan zou zijn voertuig zijn ontnomen en door agenten van een berg af te pletter zijn gereden.Dit verhaal werd in augustus 2010 bevestigd door de Nederlandse antropologe Marjo de Theije, die al jarenlang onderzoek doet naar de kleinschalige goudwinning in Suriname en Benzdorp goed kent. Tegenover het Surinaamse maandelijkse magazine Parbode, waarvoor ik haar in Amsterdam had geinterviewd, liet zij onder andere weten: ‘Een in beslag genomen auto is zelfs door een onervaren chauffeur de eerste de beste berg afgereden en compleet vernield. Een probleem tijdens zo’n actie is ook dat de meeste militairen en politieagenten geen Portugees spreken en verstaan. Er werden gewoon wat Surinamers in Benzdorp geronseld als tolk, maar die waren natuurlijk niet voorbereid op een politionele taak. Mensen vertelden dat bij een Chinese supermarkt aan de oever door agenten en militairen onderdelen voor ATV’s in beslag werden genomen die even later in Benzdorp gewoon verkocht werden aan een andere supermarkteigenaar.’Verder zou een oudere vrouw, die door de politie verdacht werd van het verkopen van munitie, aan haar haren zijn getrokken toen ze niet in staat bleek te zijn om die munitie te tonen. Bewoners die in Benzdorp bekend stonden als criminelen, zouden hebben opgetreden als gidsen en adviseurs van de politie. Goudmachines en ander zwaar materieel zouden zonder navraag en controle in beslag zijn genomen. Onder de inbeslaggenomen goederen bevonden zich jachtgeweren, zwaar materieel, ATV’s, medicamenten, benzine, bloedmonsters, duikerspakken en smeermiddelen. Na de Clean Sweep actie overwogen enkele getroffen goudzoekers de staat Suriname aan te klagen voor het schenden van mensenrechten. Uiteindelijk is dat niet gebeurd.
De voorzitter van de werkgroep Illegale Goudwinning, officier van Justitie mr. Chandra Algoe, toonde zich zeer tevreden over het resultaat van de Clean Sweep-2 actie. Het eindresultaat bestond uit de arrestatie van vierenveertig personen, waaronder acht illegalen. Tweeëntwintig personen werden in verzekering gesteld en achttien strafdossiers werden door het openbaar ministerie opgemaakt. Volgens Algoe werd een aantal opgepakte personen verdacht van overtreding van de Mijnbouwwet, de Wet Beroepen en Bedrijven en de Wet Economische Delicten. Verder trof men personen aan die onbevoegd het beroep van arts en tandarts uitoefenden en apotheekhouders die niet in bezit bleken te zijn van een geldige vergunning. Als gevolg van de actie te Benzdorp, startte Justitie ook een onderzoek naar de handelingen van de goudbedrijven Nana Resources en Grassalco. Deze bleken meegeholpen te hebben aan misleiding, aangezien in hun concessieverlening duidelijk stond vermeld dat zij geen overeenkomsten mochten sluiten met vreemdelingen, zonder dat de regering daarvan op de hoogte was gesteld. Het Comité Braziliaanse Goudzoekers verklaarde naar aanleiding van de gebeurtenissen in het concessiegebied van Grassalco in Benzdorp, dat overeenkomsten die waren gesloten met Grassalco niet rechtsgeldig bleken te zijn. Dat waren overeenkomsten met het bedrijf waarbij maandelijks een bedrag, omgerekend in goud, werd betaald voor concessierechten en winkelhuur. Deze groep goudzoekers en winkeliers was in de veronderstelling legaal aan het werk te zijn. Tijdens de Clean Sweep operatie werden ze allemaal gearresteerd en hebben moeten toezien hoe hun materialen in beslag werden genomen.
Korte tijd na de schoonveegactie van de overheid werden alle mijnbouwactiviteiten in het gebied stopgezet. Toenmalig minister van Justitie en Politie, Chandrikapersad Santokhi, zette de goudwinningsactiviteiten van Grassalco te Benzdorp stop. Het bedrijf had, in tegenstelling tot wat de Mijnbouwwet voorschrijft, haar concessie aan derden onderverhuurd.
In de eerste week van september 2008 nam minister Gregory Rusland van het ministerie van Natuurlijke Hulpbronnen het op voor Grassalco. Tegenover de Surinaamse krant De Ware Tijd verklaarde hij op 6 september 2008 onder andere dat ‘er slechts een verschil in inzichten is over de uitvoering van zaken, welke juridisch nog moeten worden uitgewerkt. Maar ik heb niet de indruk dat er sprake is van frauduleuze handelingen of geldverduistering.’
Een week later maakte de regering Venetiaan bekend dat de actie Clean Sweep in Benzdorp een succes was geweest. Maar, het was slechts een financieel succes. In beslag genomen goederen konden worden teruggekocht tijdens openbare verkopen door de oorspronkelijke eigenaren, dus door de personen bij wie de goederen in beslag waren genomen. Hierdoor was de situatie te Benzdorp weer snel terug bij het oude en waren de goudzoekers weer druk aan het werk.
Antropologe Marjo de Theije in augustus 2010: ‘Na de actie was alles weer snel terug bij het oude in Benzdorp. De kans om de goudsector echt te ordenen en bijvoorbeeld maatregelen te nemen ter bevordering van schonere methoden van goudwinning, werd niet benut.’Uit boetes opgelegd aan ondernemers te Benzdorp en omgeving, die de Wet Bedrijven en Beroepen, de Deviezenregeling en de Mijnbouwwet hadden overtreden, streek het Openbaar Ministerie ruim 100.000 Surinaamse dollars op en de verkoop van geconfisqueerde goederen leverde nog eens 300.000 dollars op. Totaal bracht Clean Sweep-2 ruim 400.000 Surinaamse dollars op. Het succes was voor minister Chandrikapersad Santokhi van Justitie en Politie aanleiding om bekend te maken dat ‘de razzia's op vooral de goudvelden voortgaan totdat er wet en recht heerst in het Surinaamse binnenland.’ Door: Paul Kraaijer
Geen opmerkingen:
Een reactie posten